lunes, 27 de febrero de 2017

K'ax utzalixik' le tz'e' (*)




kinwaj kin tz'u le purunum le tz'ib'ab'al, ma kin kuintaj'. Kinwaj kin tz'ibaj' jun wuj ronojel q'ij ma ka sach chue, so k'ut, jela' ka kanaj wuk' x'e oxip' junab' e in kuinaq' taj' ch'utzib'ixic' mine uk'exic ruk' junchic. Kinjuch' tz'ij ma kin tz'u tichic panaq' rumal kin chomaj che ma utz'taj' e jelá ma kin waj' tichic. Kintz'iloj sib'laj' at'ziaq' rumal kin tix chuij' j'a, caltó e kinaq'... e rumal ujertaq' ni pikiriil pa cha in chit' na', kin su ri naq'ab' chirij ri watziaq', chupam le ni kamixa' e xoquje' chirij taq' le uq'ab'. Xoquje' kin cha jun b'as e kin koj ronojel q'ij, k'o q'ojom kin ta ronojel q'ij chi kin e' pa ri tijob'al , k'o chaq'ap taq' ja kin b'inbej ronojel q'ij e zip' laj' kin waj:   K'ax utzalixik' pa ri le tz'e'. Sukuj'e naq'atal chue e kinloq'aj u siq'ik le chaq'ap' taq' ja, utz'apixic le uchija, le wentana e nik'aj kaxa chi ya kin e pa waram. Kinoq'ik rumal le nik'ajtaq' chomb'al, kin poroj' le uwi taq' naq'aab chi kin ban le wa. Matam kin e pa waram e kin tzip'bin ronojel q'ij.
                                                                
(*) Traducción realizada al  k'iche' del poema 
"El doloroso retorno a la sonrisa" por Rosaura Ragüex.